مجله سوانح و بحران‌های کانادا

مطالعه‌ای جدید که در تاریخ ۲۷ تیر ۱۴۰۴ (۱۸ ژوئیه ۲۰۲۵) در نشریه‌ی Science Advances منتشر شد، نخستین تصاویر لرزه‌نگاری با وضوح بالا از یک منطقه فرورانش تازه‌ شکل‌گرفته در سواحل مجمع‌الجزایر هایدا گوای (Haida Gwaii) در بریتیش کلمبیا (British Columbia) را ارائه می‌دهد؛ تصاویری که وجود یک گسل مگاتراست در حال شکل‌گیری را نشان می‌دهند—گسلی که توانایی ایجاد زمین‌لرزه‌ها و سونامی‌های بسیار قدرتمند را دارد.

یک تیم بین‌المللی از زمین‌شناسان اولین تصاویر واضح بازتاب لرزه‌ای از یک منطقه فرورانش در حال شکل‌گیری جدید را در سیستم گسل کوئین شارلوت (Queen Charlotte fault system)، در سواحل شمالی بریتیش کلمبیا (British Columbia) به دست آورده‌اند. یافته‌های آن‌ها، که در ۱۸ ژوئیه در مجله ساینس ادونسز (Science Advances) منتشر شد، تأیید می‌کند که این سیستم گسل شامل یک مگاتراست مرز صفحه‌ای کم‌زاویه است که نشان‌دهنده مراحل اولیه شروع فرورانش است. این مطالعه بر اساس داده‌های جمع‌آوری‌شده در طول یک سفر اکتشافی در سال ۲۰۲۱ توسط کشتی تحقیقاتی رصدخانه زمین لامونت-دوهرتی (Lamont-Doherty Earth Observatory) به نام مارکوس جی. لنگسث (Marcus G. Langseth) بود. پژوهشگران یک رشته زیر آبی به طول ۱۵ کیلومتر (۹.۳ مایل) مجهز به هزاران هیدروفون را برای تصویربرداری از زیرسطح زمین مستقر کردند. انرژی لرزه‌ای که از ساختارهای زمین‌شناسی منعکس می‌شد، ثبت شد و ویژگی‌های تکتونیکی عمیق را در زیر تراس کوئین شارلوت (Queen Charlotte Terrace) آشکار کرد.
پروفیل‌های لرزه‌ای نشان می‌دهند که صفحه اقیانوس آرام (Pacific Plate) در حال شروع فرورانش زیر صفحه آمریکای شمالی (North American Plate) در این منطقه است. یک مگاتراست کم‌زاویه به نام تراست هایدا گوای (Haida Gwaii thrust) برای اولین بار تصویربرداری شد. اعتقاد بر این است که این تراست در طول زمین‌لرزه ۷.۸ ریشتری (M7.8) نزدیک هایدا گوای (Haida Gwaii) در سال ۲۰۱۲، که یک سونامی در سراسر اقیانوس آرام نیز ایجاد کرد، شکسته شده است.

این منطقه به طور فعال در حال تبدیل شدن به یک منطقه فرورانش است، بنابراین درک ساختار گسل در اینجا به ما درباره مراحل اولیه توسعه منطقه فرورانش اطلاعات می‌دهد. این را کالین برندل (Collin Brandl)، نویسنده اصلی و پژوهشگر فوق دکترا در رصدخانه زمین لامونت-دوهرتی (Lamont-Doherty Earth Observatory) بیان کرد. او افزود: «مطالعه ما اولین مشاهدات مستقیم از تراست هایدا گوای (Haida Gwaii thrust)، “مگاتراست” این سیستم را فراهم می‌کند که می‌تواند به بهبود تحلیل خطر در منطقه کمک کرده و ساکنان را برای زمین‌لرزه‌ها و سونامی‌های آینده بهتر آماده کند.»
سیستم گسل کوئین شارلوت (Queen Charlotte fault system) سالانه حدود ۵۵ میلی‌متر (۲.۱۶ اینچ) همگرایی مایل را بین صفحات اقیانوس آرام (Pacific) و آمریکای شمالی (North American) در خود جای می‌دهد. برخلاف مرزهای گسل امتدادلغز کلاسیک، داده‌های لرزه‌ای نشان می‌دهند که منطقه در حال تجربه تقسیم کرنش است، جایی که حرکت جانبی از فرورانش عمودی جدا می‌شود. این پیکربندی مجدد تکتونیکی، الگوهای مشاهده شده در سایر مناطق فرورانش در مراحل اولیه در سراسر جهان را بازتاب می‌دهد.
سیستم کوئین شارلوت فعال‌ترین منطقه گسلی کانادا از نظر لرزه‌ای است. در سال ۱۹۴۹، یک زمین‌لرزه ۸.۱ ریشتری در امتداد این مرز رخ داد که بزرگترین زمین‌لرزه ثبت شده در تاریخ کانادا است. زمین‌لرزه و سونامی هایدا گوای (Haida Gwaii) در سال ۲۰۱۲ نیز توانایی این گسل را برای ایجاد رویدادهای رانشی مخرب بیشتر نشان داد.

بر اساس اظهارات تیم پژوهشی، توسعه یک سیستم گسل باریک (sliver fault system) همراه با فرورانش موضعی و حرکت امتدادلغز (strike-slip motion)، تأیید می‌کند که این یک مرز صفحه‌ای گذرا است. این ویژگی‌های ساختاری با هندسه مناطق فرورانش بالغ سازگار است و نشان‌دهنده تکامل از تکتونیک فشاری-برشی (transpressional) به تکتونیک تحت سلطه فرورانش است.
این یافته‌ها نتیجه همکاری بین‌المللی دانشمندان از دانشگاه‌های زیر است: دانشگاه کلمبیا (Columbia University)، دانشگاه دالهاوزی (Dalhousie University)، دانشگاه نیو مکزیکو (University of New Mexico)، دانشگاه وسترن واشینگتن (Western Washington University)، آزمایشگاه تحقیقات نیروی دریایی ایالات متحده (U.S. Naval Research Laboratory)، دانشگاه ایالتی بویز (Boise State University)، دانشگاه بریتیش کلمبیا، دانشگاه ویکتوریا (University of Victoria)، سازمان زمین‌شناسی کانادا (Geological Survey of Canada)، و دانشگاه شیلی (Universidad de Chile).
منبع: WatchersNews

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Fill out this field
Fill out this field
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
You need to agree with the terms to proceed